หลักการสำคัญของระบบเศรษฐกิจแต่ละระบบ
หลักการสำคัญของระบบเศรษฐกิจแบบทุนนิยม
1.
การถือสิทธิ์ในทรัพยากร ระบบเศรษฐกิจแบบเสรีนิยม
หรือทุนนิยมยอมรับเรื่องกรรมสิทธิ์ คือ
ยอมให้หน่วยธุรกิจหรือเอกชนเป็นเจ้าของทรัพย์สินและปัจจัยการผลิตได้
ผู้ถือกรรมสิทธิ์ในทรัพย์เหล่านี้จึงมีสิทธิเสรีภาพในการจัดกระทำใดๆ
กับทรัพย์ของตนก็ได้
2.
เสรีภาพในการประกอบการ
ทั้งปัจเจกบุคคลและกลุ่มบุคคลที่เป็นองค์การหรือหน่วยธุรกิจ
ต่างมีเสรีภาพอย่างเต็มเปี่ยมในการประกอบการใดๆ
เพื่อจัดดำเนินการกับปัจจัยการผลิตและทรัพย์สินของตนได้อย่างอิสระ
ปราศจากการบังคับควบคุมจากสิ่งใดทั้งสิ้น
3.
กำไรเป็นเครื่องจูงใจ ในระบบเศรษฐกิจแบบเสรี
กำไรซึ่งเป็นส่วนของผลได้ที่เพิ่มขึ้นมาจากการลงทุนเป็นสิ่งสำคัญในการจูงใจให้หน่วยธุรกิจผู้ผลิตทำการผลิต
โดยมุ่งนำเทคนิคใหม่ๆ ที่มาช่วยลดต้นทุนการผลิตมาใช้ในการดำเนินการ
เพื่อที่จะได้กำไรสูงสุด ส่วนผู้บริโภคจะยึดเกณฑ์การเลือกบริโภคสินค้าและบริการที่จะนำความพอใจสูงสุด
ด้วยการจ่ายเงินน้อยที่สุด
โดยทำการเปรียบเทียบความต้องการของตนเองจากบรรดาสินค้าชนิดค่างๆ
4.
กลไกของราคา
ระบบเศรษฐกิจแบบเสรีใช้ราคาเป็นตัวตัดสินปัญหาพื้นฐานด้านการผลิต คือ
ผู้ผลิตตัดสินใจว่าจะผลิตอะไร เป็นจำนวนเท่าใด
โดยดูแนวโน้มความต้องการของผู้จ่ายเงินซื้อสินค้าชนิดต่างๆ
และดูระดับราคาสินค้าที่ผู้บริโภคยินดีที่จะจ่ายซื้อ
ถ้าผู้บริโภคต้องการสินค้าชนิดใดมากก็จะใช้เงินซื้อสินค้านั้นมาก
แม้ราคาจะสูงก็ยังจะซื้ออยู่ เมื่อเป็นดงนั้นผู้ผลิตก็จะทุ่มทุนกำลังการผลิต ผลิตสินค้าชนิดนั้น
เพราะแน่ใจว่าขายได้แน่นอน
วิธีดูแนวโน้มของราคาและพฤติกรรมของผู้บริโภคนี้เองเป็นตัวกำหนดที่ผู้ผลิตใช้เป็นข้อมูลในการตัดสินใจว่าจะผลิตอะไร
ในปริมาณเท่าใด
ราคาในระบบเศรษฐกิจเสรีจึงทำหน้าที่บ่งชี้และควบคุมการทำงานภายในระบบเศรษฐกิจจนกล่าวกันว่า
ราคาทำหน้าที่แทนผู้บริโภค ชี้ทางให้ผู้ผลิตผลิตเฉพาะสินค้าที่ผู้บริโภคต้องการ
5.
บทบาทของรัฐ ระบบเศรษฐกิจแบบเสรี
รัฐจะไม่มีบทบาทในทางเศรษฐกิจเลย
รัฐทำหน้าที่เพียงด้านความยุติธรรมและป้องกันประเทศ
โดยที่รัฐบาลจะเป็นฝ่ายให้บริการและอำนวยความสะดวกแก่เอกชนหรือผู้ผลิตสินค้าและบริการ
ดังเช่น อดัม สมิธ ได้กำหนดและวางหน้าที่บางอย่างแก่รัฐ ดังนี้ การป้องกันประเทศจากการรุกรานโดยใช้กำลัง
ไม่ว่ารูปแบบใดๆ ทั้งภายในและภายนอกประเทศ การคุ้มครองมิให้พลเมืองได้รับความอยุติธรรม
หรือการกดขี่ข่มเหงจากการกระทำของพลเมืองด้วยกันเอง การสร้างสาธารณูปโภคต่างๆ
เพื่ออำนวยความสะดวกต่อประชาชน
หลักการสำคัญของระบบเศรษฐกิจแบบสังคมนิยม
1.
กรรมสิทธิ์ในปัจจัยการผลิตเป็นขององค์การหรือหน่วยงานสาธารณะ
(คือรัฐบาลและองค์การบริหารต่างๆ)
ทั้งนี้เพื่อให้กิจกรรมผลิตสำคัญที่มีขนาดใหญ่อยู่ภายใต้การควบคุมดำเนินการในวิถีทางที่จะยังผลประโยชน์แก่ส่วนรวม
2.
รัฐเป็นผู้ดำเนินการกิจกรรมทางเศรษฐกิจที่สำคัญ
ได้แก่ การดำเนินการเกี่ยวกับปัญหาพื้นฐานทางเศรษฐกิจของชาติทั้งด้านการผลิตและการจำหน่าย
ทั้งในระดับนโยบายและการปฏิบัติเป็นงานหน้าที่ของรัฐ
โดยมีเป้าหมายให้บรรลุแผนเศรษฐกิจรวมของชาติ
เพื่อยกมาตรฐานความเป็นอยู่ของประชาชนให้ดีขึ้น
หลักการสำคัญของระบบเศรษฐกิจแบบผสม
1.
เอกชนและรัฐบาลมีส่วนร่วมกันในการวางแผนเศรษฐกิจของประเทศว่าจะเป็นการผลิตสินค้าและบริการอะไร
ปริมาณมากน้อยเท่าใด และการกระจายสินค้าและบริการที่ผลิตได้ไปสู่ใครอย่างไรบ้าง
ทั้งนี้ตั้งอยู่บนพื้นฐานของการร่วมมือกันทั้งภาคเอกชนและภาครัฐบาล
2.
ทั้งเอกชนและรัฐบาลสามารถจะเป็นเจ้าของปัจจัยในการผลิตสินค้าและบริการอย่างเสรี
แต่อาจมีการจำกัดสิทธิเสรีภาพในการผลิตสินค้าและบริการบางประเภทที่รัฐบาลพิจารณาแล้วเห็นว่าหากปล่อยให้เอกชนดำเนินงานอาจไม่ปลอดภัยต่อความมั่นคงของชาติ
หรือเอกชนอยู่ในฐานะที่เหมาะสมซึ่งจะดำเนินงานได้เพราะอาจจะขาดแคลนเงินทุน
ขาดเจ้าหน้าที่ผู้เชี่ยวชาญ ฯลฯ กิจกรรมดังกล่าวนี้ เช่น กิจกรรมสาธารณูปโภค
สาธารณูปการ การรักษาความปลอดภัย การป้องกันประเทศ เป็นต้น
3.
กลไกราคายังเป็นสิ่งที่สำคัญในการกำหนดราคาสินค้าและบริการต่างๆ
ในระบบเศรษฐกิจแบบผสมนี้
แต่รัฐบาลยังมีอำนาจในการเข้าไปแทรกแซงภาคเอกชนเพื่อกำหนดราคาสินค้าให้มีเสถียรภาพและเกิดความเป็นธรรมทั้งผู้ผลิตและผู้บริโภค
4.
รัฐจะคอยให้ความคุ้มครองและความช่วยเหลือ
ตลอดจนอำนวยความสะดวกแก่ผู้ประกอบการในภาคเอกชนด้วยการสร้างพื้นฐานทางด้านเศรษฐกิจ
เช่น การสร้างถนน สะพาน สนามบิน ฯลฯ ไว้คอยอำนวยประโยชน์ต่อเอกชนในการดำเนินธุรกิจ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น